Anitta’nın Laneti , tarihsel çerçevede bir dizi Hitit öyküsünden oluşuyor. Bu kitapta geçen yerler, ülke ve kent adları, krallar, kraliçeler, prensler, soylular, halktan kişiler tümüyle gerçek. Daha doğrusu Hitit ve Hattuşa kazılarında ele geçmiş tabletlerden ortaya çıkarılmış gerçekler. Bu gerçekleri alıp yan yana ya da üst üste koyup aralarındaki boşlukları da dolduracak biçimde kurgulayarak öyküleri yazmaya çalıştım. Bunu yaparken Hitit tabletlerinden elde edilmiş öykü, dua, otobiyografi ve anlaşma metinlerini anlamayı kolaylaştıracak biçimde ve biraz da serbest bir üslupla aktardım.

Anadolu’da her kazılan yerden bilinmeyen bir uygarlığın izleri ya da bilinen bir uygarlığın bilinmeyen yönleri çıkıyor ortaya. Kısa bir süre önce Çorum’un Ortaköy’ünde Şapinuva adlı bir Hitit kenti çıkarıldı gün yüzüne. Şapinuva’nın zenginliğinin Hattuşa’dan daha fazla olduğunu söylüyorlar Hititologlar. Yıllar önce ortaya çıkarılan Hattuşa’da bile kazılar sürüyor ve birçok yeni bilgiye ulaşılıyor.

En önemli sorunumuz elimizdeki bu eşsiz hazinelerin yeterince değerlendirilememesi. Ne kazılara, ne bulunan hazinelere , ne de müzelere yeterince ilgimiz var. Hattuşa’yı görmeden Kahire’deki piramitleri gezen Türklerin sayısının fazla olduğu kanısındayım. Ankara’da Sıhhiye meydanındaki Hitit kursu anıtının kaldırılıp kaldırılmamasının tartışma konusu olduğunu düşününcve Hititleri niçin tanıtamadığımız sorusunun yanıtını da kendiliğinden ortauya çıkıyor. Aslında aynı topraklar üzerinde yaşamamıza karşın Hitit uygarlığını yeterince tanımıyoruz. Yeterince tanımadığımız bir uygarlığı başkalarına tanıtmamız olanaksız.

Hitit öykülerine geçmeden önce Radikal gazetesinde yayımlanan “Hattuşa’da Bir Gün” adlı yazımın bazı bölümlerini burada aktarmak istiyorum.

“Hititler ve Hattuşa üzerine yazılmış kitaplar okuyup, ilgili fotoğraf ve çizimleri inceledikten sonra, Hitit başkenti Hattuşa’da bir gün geçirdim. Günümüzden yaklaşık 4000 yıl önce kurulmuş kent, üç bölümden oluşuyor. Aşağı kent, büyük kale ve yukarı kent. Önceleri yalnızca surlarla çevrili olan kent

varmış. Sonraları bu kent ihtiyacı karşılamaz olunca yukarı kent inşa edilmiş. Bu kez surlar yukarı kenti de içine alacak biçimde uzatılmış. Hattuşa’yı çevreleyen surlarda altı giriş kapısı var. Bunlar: Aşağı Batı Kapı, Yukarı Batı Kapı, Sfneskli Kapı, Yer Kapı ve Kral Kapısı.

… Hattuşa, Hattiler, Hititiler, Frigler ve Bizans’a ev sahipliği yaptığı için bütün bu uygarlıkların izlerini taşıyor. … ..

… ..

*Aniyta’nın Laneti & Mahfi Eğilmez

Om Yayıneviı

1.Baskı, İstanbul 2001

*Hititler - Vikipedi (wikipedia.org)

*Hititler ya da Etiler, Tunç Çağı'nda Anadolu yarımadasında devlet kuran bir halk.

MÖ 3000 yıllarında pek iyi bilinmeyen nedenlerden ötürü güneye doğru göçe başlayan Kuzey Avrupa kavimlerinden birisi olan Hititler, Anadoluya MÖ 2100-2000 yılları arasında Kafkasya üzerinden gelmişler ve Doğu ve Güneydoğu Anadoluya geçmişlerdir. MÖ 2000-1600 yılları arasında, Anadolu'da o dönemlerde hakim olan Hatti ve Hurri beyliklerinin yanı sıra Hint-Avrupalı kavimlere de rastlanmaktadır. Bu dönemlerde Hitit prenslerinin kendilerine çeşitli politik sebeplerle Hattice ve Hurrice ad takmaları kimin yerli halk, kimin Hint-Avrupalı göçmen kavimler olduğunun anlaşılmasını zorlaştırmaktadır.[1]

Günümüzde Hitit olarak adlandırdığımız halk aslında kendine "Nesili" yani Nesice konuşan adını vermiştir. Nesili sözcüğü Kültepe'nin en eski adı olan Neşa'dan gelmektedir. Hititler'in başta politik sebepler olmak üzere, diğer birçok sebepten ötürü bulundukları yeri "Hatti Ülkesi" kendilerini de "Hatti sakini" olarak adlandırmalarından ötürü yüzyılın başında Anadolu'da çalışma yapan bilim insanları, Hititlere Hatti adını koydular.[2]

Boğazköy'de 1910'lu yıllarda tabletler okunmaya başlandıktan ve 1917 yılında Bedřich Hrozný Hititçe'nin bir Hint-Avrupa dili olduğunu ortaya koymasından sonra Eski Ahit'te "Hittim" olarak bahsedilen halkın Anadoluda yaşayan Hititler oldukları anlaşılmıştır. Günümüzde Hititler artık bu sözcüğün çoğul haliyle anılmaktadır. Türkçede ilk başta Etiler olarak adlandırılsalar da sonradan Hititler denmeye başlanmıştır.[2]

Sedat Alp tarafından incelenen Asurca metinlerdeki Anadolulu şahıs adlarında yer alan "ala", "ili" ve "ula" takılarının, Hattice "al", "il" ve "ul" takılarının Hititçeye uygulanmış hali olduğunu belirtmesi üzerine Anadoluda belirgin Hitit izlerinin MÖ 1800-1700 yılları arasında Neşa'da günümüzdeki adıyla Kültepe'de rastlanılmıştır.[3]

Hititlerin Anadolu'daki egemenlikleri Eski Krallık Dönemi (MÖ-1660-1460) ve Büyük Krallık Dönemi (MÖ 1460-1190) olarak iki kısımda incelenebilir. MÖ 1660 civarında İç Anadolu'daki Hatti beyliklerini ele geçirerek Hattuşaş merkezli olarak kurdukları devlet MÖ 14. yüzyıl ortalarında I. Şuppiluliuma yönetimi altında Levant ve Yukarı Mezopotamya'ya değin genişleyerek bir süper güç hâlini almış ve egemenliklerinin pik noktasında Mısır ile beraber o zamanın medeniyet dünyasını paylaşmışlardır. Hitit tarihinde ilk kez Hititçe olduğu kabul edilen bir isimle tahta çıkan I. Şuppiluliuma yönetimi altında Hititlerin etkisi öylesine artmıştır ki genç yaşta ölen Mısır firavunu Tutankhamun'un dul eşi Ankhesenpaam, Şuppiluliuma'nın oğullarından biri ile evlenmek istemişti.[4]

Halk, Hint-Avrupa dillerinin bilinen ilk örneği olan ve Anadolu dilleri sınıfına ait Hititçe ve Luvice dillerini konuşmuştur.[5][6] Bu dillerin yanı sıra tabletlerinde Sümerce ve Akadca yazılar da mevcuttur. Anadoluya gelmeden önce mi yoksa geldikten sonra mı kullanmaya başladıkları bilinmemekle beraber çivi yazısını ve hiyeroglif yazı sistemini kullanmışlardır.[7] Hititler anal adı verilen günlükler tutmuş, çok-tanrılı bir dine inanmışlardır.

Etimoloji :

Keşfi :

Eski Ahit'teki atıflar :

İlk keşifler :

Tarihçe :

Hattuş ve Asur ticaret kolonileri dönemi :

Eski krallık dönemi :

İmparatorluk dönemi :

Kadeş Muharebesi :

İmparatorluğun sonu :

Geç krallıklar dönemi :

Sanat :

Geç Hitit sanatı :

Dil ve yazı :

Kanunlar :

Din :

Eski Ahit ve Hititler :

Hitit kralları :

*Hattuşa - Vikipedi (wikipedia.org)

*Hattuşa ya da Hattuşaş, Hititler'in Geç Tunç Çağı dönemindeki başkentidir. Çorum il merkezinin 82 km güneybatısındaki Boğazkale ilçesinde bulunmaktadır.

Hattuşaş Antik Kenti :

Kentin tarihi

Hattuşaş'ta Ortaya Çıkarılan Şehir Katmanları

Aşağı Şehir

Yukarı Şehir

*Şapinuva Ören Yeri - Vikipedi (wikipedia.org)

*Şapinuva Ören Yeri, Çorum'un Ortaköy ilçesinde yer alır. Eski zamanlarda siyasi ve coğrafi konumu nedeniyle önemli bir askerî ve dini merkezdir.

Kazılarda önemli birçok tablet bulunmuştur. Çivi yazılı tablet ve fragmanların sayısı 4.000' e ulaşmıştır.[1] Hititçe, Hattice, Hurrice ve Akadca yazılmış dini, askerî, fal metinleri bulunmuştur. Kazılarda çıkarılan tablet ve fragmanların çoğunluğu Orta Hitit dönemindendir. Hitit Krallığı'nın 2. büyük kenti olarak bilinmekte olup, 3300 yıllık bronz savaşçı miğferi bu bölgede bulunmuştur.

Burada geçen yazışmalardan Taşmişarri- Taduhepa kraliyet ailesinin bu topraklarda hüküm sürdüğü anlaşılmıştır.[2]

Kelkit- Yeşilırmak vadisi boyunca uzanan ticaret yolu bu şehirden Orta Anadolu'ya ulaşmaktadır.

Bugüne kadarki kazı çalışmaları iki ayrı bölgede yürütülmüştür. Bu bölgeler Ağılönü bölgesi ve Tepelerarası bölgesidir.[3]

*En geniş sınırlarıyla Hititler

*y. MÖ 1650-y. MÖ 1190

*Hititlerin I. Şuppiluliuma döneminde ulaştığı en geniş sınırlar.

*SARI: Hititçenin merkez bölgesi

MAVİ : Luvicenin Anadolu kolu

KIRMIZI : Palaca konuşulan alan

*Palaca konuşulan alan

*Kadeş Muharebesi - Vikipedi (wikipedia.org)

*Kadeş Muharebesi (Kadeş Savaşı), Hitit Krallığı ile Yeni Mısır Krallığı arasında yapılan ve o döneme dek toplanan en büyük iki ordunun karşı karşıya geldiği savaş.[1]

MÖ 1274 yılında yapılan savaşın çıkış nedeni genişleme politikası güden Mısır'ın, Hitit toprakları içerisinde yer alan Amurru ve Amka gibi büyük ticaret yolları üzerindeki şehirlerini ele geçirmektir.

Hazırlık ve harekat:

Savaş:

*II. Ramses savaş arabası üstünde.

*Kadeş Antlaşması - Vikipedi (wikipedia.org)

*Kadeş Antlaşması, MÖ 13. yüzyılın başında, Kadeş Savaşı'nı sonlandıran, Mısır Firavunu II. Ramses ile Hitit Kralı III. Hattuşili arasında, bazı kaynaklara göre MÖ 1285,[1] bazı kaynaklara göre MÖ 1280,[2] bazı kaynaklara göre ise MÖ 1286[3] yılında imzalanan ve Suriye topraklarının paylaşılması ile neticelenen[1][4] barış antlaşmasıdır.[5]

Yakın Doğu’da imzalanmış ilk antlaşma olma niteliğini taşır. Şu güne kadar kaydedilmiş-bulunmuş en eski uluslararası antlaşma[6] olmasına karşın daha eski antlaşmaların varlığı kanıtlanmıştır. Orijinal olarak Akad dilinde yazılmış Mısır dili ve Hititçe'ye de kopyalanmış[6] eşit koşullar altında[5] imzalanmış olan antlaşmanın kil tabletten kopyası Hitit İmparatorluğu'nun başkenti Hattuşa (Boğazköy) antik kentinde yapılan kazılar sonucu 1906 yılında bulunmuştur.[5]