Matmazel Noraliya'nın Koltuğu*

 

Karşılaştığı bir takım olağanüstü olayları benimsediği materyalist ve pozitivist felsefenin ilkeleriyle açıklanamayan, şüphe, tereddüt ve bunalımları içinde kıvranan Ferit, tıp fakültesini bırakıp felsefe bölümüne geçen fakat içinde bulunduğu mütereddit ruh halı sebebiyle buraya da düzenli olarak gitmeyen bir üniversite öğrencisidir. Ferit, Yüksekkaldırım’da içinde garip insanların yaşadığı bir pansiyonda kalmaktadır. Pansiyonda kaldığı altı gün boyunca karşılaştığı olağanüstü olaylar ve kız arkadaşı Selma ile arasında geçen tartışmalar, ciddim bir psikolojik bunalımdan geçen Ferit'in durumunu daha da kötüleşir. Pansiyonda tanıştığı Azız, bu sıkıntılı günlerinde en büyük destekçisi olur. Teyzesinin gizemli bir şekilde ölümü ile yüklü bir mirasa kavuşan Fert, yaşadığı travmayı atlatabilmek için Aziz'in tavsiyesiyle Ada’da bir ev kiralar. Bu ev bir yıl önce ölmüş, gizemli bir kadın olan Matmazel Noraliya’ya aittir. Peyami Safa'nın kaleme aldığı romanlar içinde en fazla beğendiğini ifade ettiği romanı Matmazel Noraliya'nın Koltuğu, anlatım tekniği ve olay örgüsü bakımından bütün eleştirmenlerce Türk edebiyatının en ciddi psikolojik romanı olarak kabul edilmektedir. 

.. ..Tasarladığım ekonomik dünya, nazarî bakımdan çok sadedir; istihsali vücuda getiren  sermaye ve çalışma arasında âdil bir paylaşma olmalıdır. Sermaye arslan payını almamalıdır. Bu ikisinden birinin tahakkümü üstüne kurulmuş ve kurulacak kapitalist veya komünist cemiyetlerin arasında, içtimai adalet bakımından fark olmadığına kanıyım. Ne çalışmayı ne de sermayeyi çalışmaya esir eden, fakat ikisini de birbirine karşı denkleştiren bir nizam imkânsız değildir. Televizyonun keşfedildiği bir devirde insanlık isterse, böyle bir içtimaı adaletin tekniğini de kolayca bulabilir. Birini yapan, ötekinden âciz kalamaz. Adaletin ölçüsü, ehliyet ve liyakattır. O zaman cahil bir Kayserili pastırmacının milyoner olduğunu ve fikir adamının süründüğünü göremezsiniz. Kazanç, sermaye ile çalışma arasında birinciye arslan payını vererek değil, eşit olarak da değil, istihsalde ikisinin tesir derecelerine, yanı liyakate göre paylaşılır. ... .

*Matmazel Noraliya'nın Koltuğu  & Peyamı Safa

Karbon Kitaplar

Aralık 2017