Ateşten Gömlek*

 

Yakup Kadri Bey’e açık mektup

… ..Ankara’ya uzun bir izinle döndüğüm günlerde birdenbire eski zamanları roman yazmak hummasına(2*) tutuldum. Karşıma birdenbire çıkan Peyamiler, Ayşeler, bir çocuk ısrarıyla hikâyelerine “Ateşten Gömlek” diyorlardı. Bu anut(3*) çocuklarab ismi kullanmak doğru olmayacağını o kadar söyledim; o kadar başka isim ler buldum; beni dinlemediler. İnsanın, romanına koyduğu insan timsallerinin(4*) elinde esir olduğunu benim kadar siz de bilirsiniz. Biz onların yüzünü, ruhunu, hayatını biraz seçilir çizgilerle hazırlar hazırlamaz insanın elinden çıkıyorlar, istediklerini söylüyorlar ve yapıyorlar.. Bunlara lâkırdı anlatamayınca yapılacak şey bu romanı kâğıt üzerine koymaktan sarfınazar etmekti (5*). Sanat hayatının  en hâkimve heyecanlı bir emri bütün tabiat ve hilkat kendini ifade etmek isteyen kuvvetlerin inkişafından(6*) başka bir şey değil ki. Rodin’nin (7*) en mükemmel heykelini yaparken duyduğu güzel heyecanı, topraktan bebek yoğuran çocuk da duymuyor mu? Ben eskiden itaate(8*) alıştığım bu kuvvete bir daha mağlûp oldum. Çocuk gibi oturdum, iki ay emsalsiz(9*) bir heyecan içinde esasları tunçtan olan insanları çamurdan yoğurdum. İktilâl ve isyan günlerinden beri koza, kurt, kelebek devirleri tetkik edilen mahlûkat (10*) gibi Sakarya silâh arkadaşlarımın “Ateşten Gömlek”te birkaç solgun aksini İstanbul, ihtilâla ve ordu günlerinden alıp kâğıt üstüne koymaya çalıştım. İstediğim gibi olmadığı için silâh arkadaşlarımdan af dilemek isterdim. Bize onlar ilham ettiler. Daha doğrusu, Karadağ Muharebesi’nde dağın ortasında ismini hiçbir zaman bilemeyeceğim yağız atlı bir zâbitin dumanlar içinde kaybolup meydana çıkışı bana kocaman bir kalp hikâyesi

 

(2*) Ateşine               (3*) İnatçı                    4*) Örneklerini

(5*) Vazgeçmekti        (6) Gelişmesinden    (7) Fransız heykelci / Aguste Rodin

(8*) Boyun eğmeye    (9*) Eşsiz                (10*) Yaratıklar

tahayyül(1*) ettirdi. Eser Sakarya'nındır. Fena olabilir; fakat benim sanatımın yapabileceği en iyi şeydir. İnsan en çok sevdiklerine ancak en iyi yapabileceği şeyi verebiliyor.

... ..

(1*) Hayal 

1.Cemal - İhsan

2.İzmir Kızı

3.Ayşe ayrı eve taşınıyor

4.Anadolu’ya doğru

5.İhtilâl günleri

6.Mehmet çavuş

7.Kezban

8.Kâbus

9.Perde arkası

10.Sakarya günleri

11.Ateştem gömlek

12.Karadağ

s.

*Ateşten Gömlek &  Halide Edib Adıvar

Can Sanat Yayınları

1.Basım: Teşebbüs Matbaası

27.Basım: Şubat 2014