Doğu-batı ve tersi yöndeki bilgi akışı*

-Ortaçağlardaki düşünce hareketleri sürekli olarak doğudan batıya doğrudur. Bat Avrupa’nın geri kalmış ve fakir toplumları, astronomii kimya, matematik, tıp, felsefe ve hatta ilahiyatta İslam dünyasının öğrencileri olmuşlardı.

-Ancak Ortaçağın sonlarından sonra denge tersine değişecekti ....Denge değiştiğinde ise

o dönemdeki (mükemmelliği yakalamış İslamiyet karşısında Hristiyandünyasından alınacak bir şey yok ....) anlayış nedeniyle tersine iletişim gecikmeli olarak gelişecektir.

-Rönesans, Reform, Aydınlanma ve Bilisel Devrim gibi hareketler hiç dikkatleri çekmemiş ve hiç bir etki yapmamıştır. Birkaç yüzyıl önce İslamiyet’in kendi Rönesans’ı gerçekleşmiş ve bunun etkileri Avrupa’ya bile olmuştur. Avrupa Rönensans’ına bir yanıt ve bir Reform hareketi olmamıştır. Bu düşüncelerin tümü ve daha sonrakiler, Hristiyan düşünceleri olarak görüldükleri için değersiz bulunmuş ve önem verilmemiştir.

Ortadoğu – Bernard Lewis*