-Bu dönemdeki
iki büyük Türk göçü ile Ortadoğu’nun ve bir süreliğine de Doğu Avrupa’nın
görünümü değişmiştir. Kuzeyde, Siri Derya’nın ilerisinde Oğuz Türkleri;
onların da ilerisinde İrtuş ırmağı yakınlarında Kıpçaklar bulunuyordu.
-Kıpçaklar
Güney Rusya’yı aşarak batıya doğru gittiler ve artık .... Kumanlar olarak
anıldıkları
Doğu Avrupa’ya girdiler.
-Oğuzlar,
....İslam topraklarına göç ettiler.. Çeşitli göç dalgaları oluşmuştu ve
adlarını kendilerine öncülük eden aileden alan Selçuklular, bu göç dalgalarının
en önemlisiydi. ... Selçuk boyunun oğulları, sonuncu hanedan olan
Gazneliler’den ayrıldılar. Selçuk’un torunlarından Tuğrul ve Çağrı, Gaznelileri
yenerek Horasan ve diğer büyük şehirleri aldılar. 1037 yılında Nişabur ve Merv
camilerinde adlarına hutbe okundu. Sonrasında Doğu İran’ı geçerek batıya doğru
ilerlemeye devam etiler .... Batı İran’ı fethettiler. .... 1055’te Tuğrul’un
ordusu Bağdat’a girdi. Artık yeni bir İslam imparatorluğu doğmuştu.
-Selçuklular
1079 yılında Filistin ve Suriye’yi aldılar. İranlılar’ın ve Araplar’ın
yapamadığını yaparak Anadolu’nun büyük bir bölümünü Bizans’tan aldılar. Bu
tarihten itibaren Anadolu, bir Müslüman Türk toprağı olarak kaldı.
-Ortadoğu’da
yeni bir düzen kuran Selçuklu fetihlerinden sonra, bölgenin büyük ilk Abbasi
halifeleri döneminden bu yana ilk kez bir otorite altında toplanmıştı.
-Selçuklular
Sünni Müslüman’dı ve halifeleri kağıt üzerinde hükümdarlar olarak korudular.
.... ama imparatorluğun gerçek hükümdarları Büyük Selçuklu Sultanlarıydı.
Sultanlar, kendi bünyelerinde parçalanmış olarak bulunan küçük beylikleri
ortadan kaldırmış ve batıda karşılarına çıkan Bizans ve Fatımiler’i yenilgiye
uğratmışlardı.
-1092 yılında
III. Büyük Sultan Melikşah öldükten sonra oğulları arasında iç savaş çıktı ve
Selçuklular’ın fethiyle duraklamış olan siyasi bölünme, bu kez de Selçuklu
ailesinin çeşitli kolları ya da subayları arasında sürdürüldü. ....
Irak,Suriye, Anadolu ve Kirman’daki Selçuklu monarşileri .... tümü Horasan’daki
Büyük Sultan’a bağlıydılar.
-Bu zayıflama
döneminde 1096 yılında Haçlılar Levant’a girdiler. .... Haçlılar hızla
Suriye’den Filistin’e girdiler ve
Trablus, Urfa, Antakya ve Kudüs’te Latin feodal prenslikleri kurdular. ....
1127 yılında, Selçuklular’ın hizmetindeki Türk subayı Zengi, Musul’u ele
geçirdi ve zaman içinde Kuzey Mezopotamya ile Suriye’de güçlü bir Müslüman
devleti kurdu. Oğlu Nureddin, 1154 yılında Şam’ı ele geçirerek Suriye’de tek
bir Müslüman güçü oluşturdu. Kürty
subayı Selahaddin, Nureddin’in çıkarlarının tesilcisi ve Fatımiler’in veziri
olarak Mısır’a gönderildi. 1172 yılında Selahaddin Mısır’da Fatımi halifeliğini
lağvetti ve bunun yerine Abbasi
halifeliği ünvanını yücellti, kendi gücünü artırırkeni Nuredin’e bağlılığını da
belirsiz bir şekilde sürdürdü. 1174 yılında Nureddin öldükten sonra Selahaddin
Müslüman Suriyeyi ele geçirdi. 1193 yılında öldüğünde Kudüs’ü almıştı.
-Anadolu’nun
Türkler tarafından işgali Büyük
Selçuklular’ın belirli hareketleriyle değil, göçebe boylarla
gerçekleşmiş görünmektedir.
-XII. yy
sonlarında Anadolu’da, merkezi Konya’da olan güçlü bir Türk beyliği kuruldu.
-XIV.
yy başlarına dek Anadolu Selçukluları’nın hakimiyeti altında bulundurduğu Orta
ve Doğu Anadolu Türk toprağı haline geldi.
-Bu
arada doğudaki Seçuklu devletleri güç kaybetmişti ... çoğu eski Selçuklu
subaylarının hükmdarlığında olan küçük devletlere bölündü.
Ortadoğu – Bernard
Lewis*
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder